Waarom talenkennis onmisbaar is in de opleiding tot reisbegeleider

Ik leerde het op de harde manier in Rome

Drie jaar geleden maakte ik de grootste fout van mijn leven als reisbegeleider. Nou ja, op dat moment voelde het zo. Ik had een groep van twintig Italiaanse senioren door Rome moeten leiden, en ik dacht: “Ach, ze spreken vast wel Engels.” Fout! Na tien minuten stonden ze allemaal naar me te kijken alsof ik Chinees sprak. Eentje begon zelfs te lachen en gebaarde dat ik maar moest stoppen. Die dag ben ik door Rome gaan wandelen met een groep die geen woord verstond van wat ik vertelde. Ze waren aardig hoor, maar het was wel het meest nutteloze rondje van mijn carrière. Sindsdien weet ik zeker: zonder talen redden reisbegeleiders het gewoon niet. Elke opleiding hammert daar tegenwoordig op, en terecht ook. Want stel je voor – je hele baan draait om verhalen vertellen, geschiedenis uitleggen, mensen wegwijs maken. Als je dat niet kunt omdat jullie elkaar niet verstaan, dan kun je net zo goed thuis blijven. Daarom begin ik altijd met deze waarschuwing als mensen vragen naar mijn ervaring in het vak.

Engels is niet meer genoeg, echt niet

Vroeger dachten we allemaal: als je maar goed Engels spreekt, kom je overal. Maar die tijd is voorbij! Vorig jaar deed mijn zus een online cursus communicatietraining en kwam er achter dat haar schoolengels lang niet voldoende was. “Probeer maar eens uit te leggen waarom Van Gogh zijn oor afsneed aan een groep Amerikaanse tieners,” zei ze na haar eerste stage. “Dan merk je pas dat je vocabulaire tekortschiet.” Het grappige is dat veel buitenlandse toeristen beter Engels spreken dan wij denken. Maar ze willen niet per se Engels horen tijdens hun vakantie. Japanners bijvoorbeeld – die spreken vaak uitstekend Engels, maar tijdens rondleidingen in Tokio hoor je vooral Japanse gidsen die in het Japans uitleggen. Waarom? Omdat het emotioneel veel meer impact heeft in je eigen taal. Mijn neef werkt bij een reisbureau en zegt altijd: “Mensen boeken met hun hoofd in het Engels, maar ze beleven met hun hart in hun moedertaal.” Daarom is alleen Engels kunnen echt niet meer voldoende als je succesvol wilt zijn.

Duitse toeristen, een verhaal apart

Oh, Duitse toeristen! Die hebben echt hun eigen ding. Mijn vriendin Sophie werkte eerst bij een museum in Amsterdam en kon alleen maar Engels. Duitse bezoekers kwamen binnen, hoorden haar Engels spreken, en liepen vaak weer door naar de volgende gids. Totdat ze Duits ging leren bij Ivor Reisbegeleiding. Nu staat er elke dag een rij Duitsers te wachten tot zij beschikbaar is! “Ze stellen zulke specifieke vragen,” vertelt ze. “Over bouwstijlen, over de oorlog, over waarom bepaalde straten zo heten. En als je dat in het Duits kunt beantwoorden, dan zie je hun ogen oplichten.” Franse toeristen zijn weer anders. Die houden van een goed verhaal, een beetje drama, wat humor. Mijn oom gidst al jaren en zegt: “Engelsen willen feiten, Duitsers willen details, maar Fransen willen theater.” Klopt helemaal! Als je Frans spreekt en een beetje kunt acteren, dan heb je Franse groepen helemaal in je zak. Het gekke is dat veel Franse bezoekers prima Engels verstaan, maar ze genieten gewoon meer als je moeite doet om hun taal te spreken. Dat waarderen ze enorm.

Chinese goudmijn als je durft te investeren

Dit wordt interessant. Ken je Jeroen uit Volendam? Die besloot vier jaar geleden Chinees te gaan leren. Iedereen dacht dat hij gek was geworden. “Veel te moeilijk,” zeiden ze. “Wat moet je ermee?” Nou, inmiddels verdient hij meer op één weekend dan ik in een hele week! Hij begeleidt Chinese families door Nederland en krijgt zulke goede reviews dat hij maandenlang van tevoren is volgeboekt. Maar het was niet makkelijk hoor. Hij vertelt dat hij anderhalf jaar lang elke avond twee uur studeerde. Weekends naar Chinese restaurants om met het personeel te praten. YouTube videos kijken tot hij erbij neerviel. “De eerste zes maanden begreep ik er niks van,” lacht hij. “Maar op een gegeven moment klapte er iets om.” Nu spreekt hij vloeiend Mandarijn en heeft zelfs een Chinese vriendin! Chinese toeristen geven trouwens veel meer uit dan gemiddeld. Ze shoppen meer, eten in betere restaurants, en boeken vaker privé-tours. Als je hun taal spreekt en hun cultuur begrijpt, dan sta je goud te delven. Letterlijk. Jeroen koopt binnenkort een huis van zijn Chinese klanten. Niet slecht voor vier jaar studeren!

Slim leren zonder je helemaal gek te maken

Oké, nu denk je waarschijnlijk: leuk en aardig, maar hoe pak je dat aan? Want laten we eerlijk zijn – talen leren is best pittig als je al een drukke opleiding volgt. Mijn advies? Begin klein en wees geduldig met jezelf. Ik leerde Italiaans door elke ochtend tijdens het ontbijt vijf minuten Duolingo te doen. Klinkt belachelijk, maar na een jaar kon ik basale gesprekken voeren. Andere tip: Netflix is je beste vriend. Zoek series in de taal die je wilt leren, maar zet de ondertitels op dezelfde taal. Zo zie je hoe woorden geschreven worden terwijl je hoort hoe ze klinken. Mijn zus leerde zo Spaans door Narcos te kijken. Nu gidst ze groepen door Barcelona! YouTube werkt ook fantastisch. Er zijn kanalen die specifiek gericht zijn op talen voor toerisme. Zoek op “German for tour guides” of “Chinese phrases for travel” – je vindt echt alles. En vergeet podcasts niet! Die kun je luisteren tijdens het sporten of in de trein. Het hoeft niet perfect te zijn. Zelfs basiszinnen maken al verschil.

Corona maakte thuisleren normaal en makkelijker

Tijdens lockdown ontdekte mijn hele familie hoe makkelijk online leren eigenlijk is. Mijn moeder (60 jaar) leerde Frans via Zoom-lessen vanuit haar eigen woonkamer. “Veel relaxter dan in een klaslokaal,” zegt ze. “Als ik iets niet snap, kan ik het gewoon terugspoelen.” Mijn broertje deed een Spaanse cursus en spreekt nu beter Spaans dan ik na jaren proberen! Het geheim is volgens hem routine – elke dag op hetzelfde tijdstip, vanuit hetzelfde hoekje in huis. Je hersenen gaan het dan als automatisme zien. Handige tip die ik van hem leerde: verander de taal van je telefoon. Klinkt gek, maar je leert zo ontzettend veel alledaagse woorden. Instagram posts lezen in een andere taal, WhatsApp berichten typen – het zijn allemaal kleine oefeningen die samen veel impact hebben. Maak je huis ook een beetje meertalig. Labels op kastjes, briefjes op de spiegel, alles helpt. En schaam je niet voor fouten! Ik sprak de eerste maanden Italiaans met zo’n zwaar Nederlands accent dat Italianen dachten dat ik een grap maakte. Maar ze hielpen me altijd om het beter te zeggen.

Van talen naar eigen reisbedrijf, het kan echt

Het mooiste verhaal bewaar ik voor het laatst. Mijn buurmeisje Carmen sprak na haar middelbare school alleen Nederlands en Engels. Saai! Ze wilde reisbegeleider worden maar had geen zin in een lange opleiding. Dus begon ze thuis Portugees te leren omdat ze zo gek was op Braziliaanse muziek. Gewoon voor de lol, niet met een plan. Twee jaar later spreekt ze vloeiend Portugees en heeft ze haar eigen bedrijfje: “Carmen’s Brazil Tours.” Ze organiseert kleine groepjes Nederlandse reizen naar Brazilië en verdient er goed mee. Alles begon vanuit haar slaapkamer thuis – een website maken, social media posts, contact leggen met lokale gidsen in Brazilië. Nu, drie jaar later, heeft ze een wachtlijst van mensen die met haar mee willen op vakantie. Ze werkt nog steeds vanuit huis, maar heeft inmiddels een kantoorhoek ingericht en denkt na over een eigen kantoorpand. “Als ik had geweten dat een taal leren zoveel deuren opent, was ik veel eerder begonnen,” zegt ze altijd. Carmen is het levende bewijs dat je met talenkennis je eigen weg kunt maken in de reiswereld – geen grote organisatie nodig, gewoon passie en doorzettingsvermogen.